Faalangst is de angst om te falen. Je bent bang dat je iets niet kan. Je kunt gedachten hebben zoals ‘ik ben niet goed genoeg, ze vinden me vast niet aardig, ik kan er net zo goed niet aan beginnen, want ik haal het toch niet’. Iedereen heeft behoeften om als mens gewaardeerd te voelen. Faalangst is de angst om deze waardering te verliezen. Je bent bang dat wanneer je het een keer wat minder goed doet andere jou ook minder waarderen. In dit artikel lees je over: hoe het is om te leven en op te groeien met faalangst en hoe je er mee om kan gaan.
Als kind was Mia zo iemand die iedereen wel mocht. Ze kon verlegen over komen, maar was heel makkelijk in de omgang met andere kinderen. “Nu ik ouder ben, besef ik me dat ik vroeger ook al veel last had van faalangst”, legt ze uit. Ze kon er namelijk ook helemaal niet tegen als iemand boos op haar was. Of het nou redelijk was of niet, ze wou het gelijk goed maken.
Bang om het fout te doen
Toen ze 6 jaar oud was kwam ze erachter kwam dat ze veel minder goed kon rekenen dan andere klasgenoten om haar heen. Ze zat in groep drie toen er in de klas een rekensom aan haar werd gevraagd. Ze voelde aan iedereen dat het superraar was wat voor antwoord ze gaf op de vraag. Haar docent liep uit de klas en Mia vulde in haar gedachtes in dat haar docent tegen al haar andere collega’s ging vertellen hoe raar het was dat Mia het antwoord op de som niet wist. Dit had een grote impact op haar. “Ik voelde de hele basisschool tijd lang alsof ik dom was en minder waard was dan de andere kinderen om mij heen.” Haar rekenprobleem bestond voornamelijk uit faalangst en school wist duidelijk niet wat ze met haar aan moesten. Als iemand Mia een vraag stelde kon ze niet eens meer nadenken. Ze verstopte zich achter klas genoten en wanneer er tijdens de les aan haar wat werd gevraagd, sloot alles dicht. “Achteraf maakt het mij boos omdat het voelde alsof ik niet goed genoeg was, terwijl school gewoon niet wist hoe ze met mij om moesten gaan.” orthopedagoog Rian Meddens vertelt hierover in een artikel over faalangst bij kinderen: Als een kind het gevoel heeft dat hij moet presteren, maar bang is dat het niet lukt kan een kind blokkeren of wil het liefste ‘weglopen’ van de angstige situatie. Kinderen krijgen een black-out, lichamelijke klachten of ze doen negatieve ervaringen op. Deze negatieve ervaringen kunnen uiteindelijk leiden tot een negatief zelfbeeld en dit noem je faalangst. Mia ging na groep 8 naar de middelbare school. Een speciaal onderwijs om haar te ondersteunen met haar achterstand met rekenen.
Sociale goedkeuring
Toen ze naar de middelbare school ging, veranderde haar faalangst voor rekenen gelijk. Ze merkte dat de faalangst zich meer ging focussen op de mensen om haar heen en hoe ze met de mensen om ging. “Meningen werden veel belangrijker dan mijn eigen mening. Ik was constant bezig met de mensen om mij heen. Hoe vinden ze dit, hoe kom ik over, hoe kan ik perfect worden in hun ogen.” Mia was elke dag haar zelf constant aan het bekritiseren. Jan Geurtz is een spiritueel leraar en succesvol schrijver. Hij geeft aan dat zelfvertrouwen een gebrek aan eigenwaarde is. Hij beschrijft dat het allemaal begint met een negatief zelfbeeld. Je moet dan denken aan overtuigingen als: Ik ben niet goed genoeg. Anderen zijn beter dan ik. Ik moet eerst bewijzen wat ik waard ben. Heb je weinig zelfvertrouwen, dan probeer je vaak aan jezelf te bewijzen dat je toch wel goed genoeg bent. Dat doe je door prestaties te leveren.
“Ik paste me altijd aan andere mensen aan. Waren mensen boos, voelde het altijd alsof het aan mij lag en ik de situatie beter had kunnen aanpakken.”
Jezelf leren kennen
Aan het einde van de middelbare school begon ze meer naar haarzelf te luisteren. “Ik was er bewust van dat ik dagelijks last had van faalangst en mijn negatieve gedachtes.” Overdag was ze het liefste zo veel mogelijk bezig en afgeleid, waardoor al haar gedachtes over alles er niet waren. Mia drukte letterlijk haar gevoelens weg. S ’avonds kwamen al Mia’s negatieve gedachtes allemaal binnen en was ze supermoe van de drukke dag, Dit was voor haar een lange tijd zo. “Het werd voor mij normaal om elke avond te huilen, als een soort uitlating van al mijn angst, emoties en gevoelens.” Mia is hulp gaan zoeken, en is veel meer over haar emoties en faalangst gaan praten. Dit deed ze samen met haar moeder, een psycholoog en een groepje mensen op school die ook last hadden van faalangst. “Ik hou ervan om hier mee bezig te zijn en om mezelf beter te leren kennen. Het praten hielp enorm en leerden situaties kennen waarin ik last had van mijn faalangst.” Ze leerden echt om er voor haarzelf te zijn. Nu zijn alle faalangst trainingen gestopt.
Mia heeft er enorm veel geleerd en heeft zeker zichzelf kunnen verbeteren. “Het is nu aan mij om er echt voor mezelf te zijn. Ik moet niet zo streng voor mezelf zijn en gewoon genieten van het leven.”